upma alankar in marathi | उपमा अलंकार: व्याख्या आणि 20 उदाहरणे मराठी

upma alankar in marathi –

upma alankar in marathi: उपमा अलंकार ही हिंदी कविता आणि भाषा कलांमधील भाषणातील एक प्रमुख व्यक्तिमत्व आहे, ज्याचा उपयोग वैशिष्ट्ये किंवा समानता दर्शविण्यासाठी केला जातो. उपमा म्हणजे तुलना किंवा समानता. उपमामध्ये, उपमाची उपमाशी गुणवत्ता, धर्म किंवा कृतीच्या आधारावर तुलना केली जाते. यामध्ये एका वस्तूची दुसऱ्या वस्तूशी तुलना करून त्याचे वर्णन केले जाते. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीची किंवा एखाद्या गोष्टीची तुलना एखाद्या सोप्या गोष्टीशी केली जाते तेव्हा तेथे उपमा असतो.

उपमा अलंकार की व्याख्या | upma alankar ki paribhasha in marathi

उपमा अलंकार ही हिंदी साहित्य आणि भाषेतील भाषणातील एक व्यक्ती आहे, ज्याचा मुख्य उद्देश तुलना करणे हा आहे. या रूपकामध्ये, एखाद्या व्यक्तीची, वस्तूची किंवा प्राण्याची तुलना दुसऱ्या व्यक्तीशी, वस्तूशी किंवा प्राण्याशी केली जाते, ज्यामुळे त्या व्यक्तीच्या भावना, गुण किंवा क्रियाकलापांची व्यापक समज वाढते. उपमा मध्ये, “like,” “like,” किंवा “like” सारखे शब्द वापरले जातात.

भाषणाच्या समान आकृत्यांची काही उदाहरणे येथे आहेत:

• त्याचे हास्य सूर्यासारखे चमकत होते.
  (येथे स्मिताची तुलना सूर्यप्रकाशाशी केली आहे.)
• तो प्रश्न डॉक्टरांप्रमाणे सोडवण्याचा प्रयत्न करत आहे.
  (येथे डॉक्टरांची वेळ आणि पात्रता यांच्या आधारावर व्यक्तीची तुलना केली जाते.)
• त्याच्या डोळ्यांतील चमक सोन्यासारखी उधळत होती.
  (येथे डोळ्यांच्या चकाकीची तुलना सोन्याच्या ढिगाऱ्याशी केली आहे.)

वाचक किंवा श्रोत्याला विषयाची अधिक अर्थपूर्ण आणि संवेदनशील समज होण्यासाठी कविता, कथा, गाणी आणि इतर रचनांमध्ये समानतेचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो.

उपमाचे भाग –

उपमेये: उपमेये म्हणजे उपमा देण्यास सक्षम. जेव्हा एखादी वस्तू साध्या वस्तूसारखी असते तेव्हा त्याला उपमा म्हणतात. उदाहरण: चेहरा चंद्रासारखा सुंदर आहे. यामध्ये तोंडाचे उपमा आहे.

उपमान: ज्या उपमाने उपमा दिला जातो त्याला उपमान म्हणतात. म्हणजेच ज्या उपमाने समानता सांगितली जाते त्याला उपमा म्हणतात. उदाहरण: चेहरा चंद्रासारखा सुंदर आहे. त्यात “चंद्र” चे रूपक आहे.

समानार्थी शब्द: जेव्हा उपमा आणि उपमा यातील समानता दर्शविली जाते, तेव्हा जो शब्द एकत्र केला जातो त्याला उपमा शब्द म्हणतात. “सा” सारखा: चेहरा चंद्रासारखा सुंदर आहे. त्यात एक शब्द आहे.

साधा धर्म: दोन गोष्टींमध्ये साम्य दाखवण्यासाठी जेव्हा दोन्हीमध्ये नसलेल्या कोणत्याही गुणाची किंवा धर्माची मदत घेतली जाते तेव्हा त्याला साधा धर्म म्हणतात. उदाहरण: चेहरा चंद्रासारखा सुंदर आहे. यातील सुंदर शब्द म्हणजे साधा धर्म.

उपमाचे प्रकार | upma alankar ke prakar in marathi 

पूर्णोपमा अलंकार: यात उपमाचे सर्व भाग आहेत – उपमा, उपमा, सर्वनाम, साधे शब्द. यामध्ये, वाक्यात नसलेल्या इतर गोष्टींशी तुलना केली जाते.

भाषणाच्या आकृतीची उदाहरणे: “ज्याचे मन समुद्रासारखे मजबूत आणि गंभीर आहे, ज्याचे मन मेघगर्जनासारखे आहे.”

लुप्तोपमा अलंकार: यात उपमाचे चारही भाग नाहीत, उलट त्यात एका भागाचा अभाव आहे.

भाषणाच्या आकृतीची उदाहरणे: “स्वप्नाप्रमाणे मऊ.” इथे “कपना सी” मध्ये “अतिशय मऊ” उपमा हा घटक दडलेला आहे, त्यामुळे त्याची तुलना साध्या गोष्टीशी केली जात आहे.

Also Read: मराठी उदाहरणांसह विरुद्धार्थी शब्द| Vilom shabd in marathi 

उपमा अलंकार उदाहरण मराठी | upma alankar udaharan in marathi 

निम्नलिखित हैं 30 मराठी में उपमा अलंकार के उदाहरण:

• त्याच्या मनाने विश्वासाचा सूर्य तसंच उदय होतो.
• तिच्या हास्य जणाने वेगवेगळ्या गाण्यात नाचताना सांगतो.
• त्याच्या वाण्याच्या ध्वनीचा रव तास जसंच सुरू होतो.
• तिच्या मनातल्या विचारांना उडवताना पांडुरंग.
• त्याच्या प्रेमाच्या प्रवाहामध्ये सोहळा होतो जसं सरस्वती.
• तिच्या बोलाच्या सुगंधाच्या नवरीत कुशी जसं अद्भुत फूल.
• तिच्या हाताच्या स्पर्शाच्या दोळ्याला बघतो, जसं नक्षत्र.
• तिच्या वयोमानामध्ये स्तंभन होतो, जसं शिलालेख.
• तिच्या मुखाच्या हास्याचा प्रकार, जसं हास्यकल्पित पुष्प.
• त्याच्या भाषणाच्या गुणाच्या प्रसादाच्या आभाला, जसं गणपति.
• तिच्या श्राव्याच्या सुराच्या तालाच्या ध्वनीच्या माध्यमातून संसारात प्रसारित होणारा, जसं वेणी.
• तिच्या दृष्टीच्या जाडाच्या वस्त्राच्या वेगवेगळ्या रंगांच्या नक्षत्र.
• तिच्या दृढ निर्णयाच्या सुराच्या दाताच्या उभय बाजूने जसं यमराजाच्या दंत.
• त्याच्या भाषणाच्या गुणाच्या प्रसादाच्या ध्वनीच्या आभाला, जसं गणपति.
• तिच्या दृष्टीच्या जाडाच्या वस्त्राच्या वेगवेगळ्या रंगांच्या नक्षत्र.
• तिच्या दृढ निर्णयाच्या सुराच्या दाताच्या उभय बाजूने जसं यमराजाच्या दंत.
• तिच्या दिल्याच्या दानाच्या वस्त्राच्या उत्तर दिशेला पांडुरंग.
• तिच्या दिल्याच्या आपातकाळाच्या दिशेला हनुमान.
• त्याच्या दिल्याच्या वर्षाच्या दिशेला भगवान वारुण.
• तिच्या दिल्याच्या पातांच्या वर्षाच्या दिशेला वायू.
• तिच्या दिल्याच्या पातांच्या वर्षाच्या दिशेला प्राचीन मृत्युदेवता यमराज.
• तिच्या दिल्याच्या अवसराच्या वर्षाच्या दिशेला लक्ष्मी.
• तिच्या दिल्याच्या दिनच्या दिशेला सूर्य.
• तिच्या दिल्याच्या दिनच्या दिशेला चंद्र.
• तिच्या दिल्याच्या रात्रीच्या दिशेला अंधकार.
• तिच्या दिल्याच्या सकाळच्या दिशेला सूर्योदय.
• तिच्या दिल्याच्या सकाळच्या दिशेला अरुण.
• तिच्या दिल्याच्या सर्दियाच्या दिशेला शीतलता.
• तिच्या दिल्याच्या गरमियाच्या दिशेला उषा.
• तिच्या दिल्याच्या अवसराच्या दिशेला रात्री.

Read More About उपमा अलंकार in Marathi मराठी