हरियाली तीज वर निबंध

Teej Festival Essay in Marathi: सणांचे ठिकाण म्हणून भारत जगभर प्रसिद्ध आहे. भारतात, बरेच वेगवेगळे सण साजरे केले जातात आणि प्रत्येक राज्यात वेगवेगळ्या प्रांतातील लोक राहत असल्याने प्रत्येक सुट्टी साजरी केली जाते. हरियाली तीज हा असाच एक सण आहे. महाराष्ट्रीयन लोक हा कार्यक्रम साजरा करत नसल्यामुळे आपल्या मराठी लोकसंख्येला याबद्दल फारशी माहिती नाही. पण हा प्रसंग महाराष्ट्रातल्या हिंदी डायस्पोरा मोठ्या प्रमाणावर साजरा करतात.

हिंदू धर्मात या दिवसाला आणि या घटनेला खूप महत्त्व आहे. (Teej Festival Essay in Marathi) या महत्त्वाच्या सुट्टीबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी आजचा हा लेख वाचूया. या उत्सवाचा उद्देश काय आहे? (Teej Festival Essay in Marathi) आपण या लेखात त्याच्या महत्वाबद्दल सर्व माहिती मिळवू शकता.

Haryali Teej Festival Essay in Marathi –

तीज हा हिंदू संस्कृतीतील महत्वाचा त्योहार आहे, ज्याला मराठीत ‘हरिताळिका तीज’ असेही असे म्हणतात. हरिताळिका तीज श्रावण महिन्याच्या शुक्रवारीला असल्यामुळे ह्या तीज महोत्सवाचा म्हणजे फार साजरा पडतो. तीज म्हणजे सुंदर आणि सोहळ्याचा महोत्सव. ह्या दिवशी स्त्रीसदैव अपण सुंदरात असाव्यात. तीज सणाच्या दिवशी स्त्रींना लावल्यात हिरव्या आणि कृष्णपिंगळा रंगाच्या साड्याची उपयुक्तता असते. स्त्रींनी तीच्या वटाच्या पेडावर सण साजरा करतात.

अशा प्रकारे सजवलेल्या वटाच्या पेडावर तीच्या ची डोला सजवल्या जातो. स्त्रींनी दिलेल्या तीच्या ची डोल्यावर अंबे, पर्वती, वाघिणी, आणि माता असे देवतेच्या मूर्ती आणतात. तीच्या दिवशी अन्याय केलेल्या स्त्रीला मातृपितृ सेवेची अधिकार आहे. ह्या दिवशी स्त्रींनी उपवास केल्यास साक्षरता वाढते.

तीज सणाच्या आपल्या मानव्य सांस्कृतिक आणि धार्मिक महत्वाच्या असतात. तीज महोत्सवाला मराठी संस्कृतीतील अत्यंत महत्व आहे. सजीव संस्कृतीतील तीजच्या सणाची उपयुक्तता आहे, आणि त्यात विशेषत: स्त्रियांना आपल्या आत्मविश्वासाची वाढ देऊन आणि उन्हाला त्याच्या मानव्यात्मा सोडवावी, ह्या दोन्ही उद्दिष्टांसाठी उपयोगी आहे.

हरियाली तीज म्हणजे काय? आणि तो का साजरा केला जातो –

हरियाली तीज हिंदू पर्वात्मक तीज त्योहाराचा एक भाग आहे, जो विशेषतः उत्तर भारतातील महिलांनी साजरा केला जातो. या तीजच्या त्योहारात महिलांनी हिरव्या आणि कृष्णपिंगळ्याच्या रंगाच्या साड्यात आपल्या अंगणातील वळण सजवतात.

हरियाली तीज ह्या त्योहाराच्या नावातूनच असल्याचे म्हणजे ह्या त्योहाराच्या दिवशी प्राकृतिक सौन्दर्याच्या संसारातील हरिताळिका पेडाच्या पानांच्या हिरव्या आणि पिंगळ्या रंगाच्या साड्यातल्या स्त्रिया आपल्या आयुष्यातील पतीच्या सुखसौख्यासाठी व्रत केल्यामुळे ह्या त्योहाराचे नाव “हरियाली तीज” असे असले आहे.

हरियाली तीज ह्या त्योहाराच्या आयोजनातील उपयोगिता एकमेकांच्या मनातल्या जवळपासी अन्यायाच्या दिलेल्या स्त्रीला न्यायाची आणि उपवासाची साक्षरता वाढवण्यासाठी आहे. हरियाली तीजच्या दिवशी स्त्रींनी सजवलेल्या वटाच्या पेडावर तीच्या ची डोला सजवतात. अशी परंपरा ह्या त्योहाराच्या अत्यंत महत्वाच्या घटकांमध्ये आहे.

तीच्या दिवशी स्त्रियांनी उपवास केल्यास साक्षरता वाढते. हरियाली तीज सणाच्या आपल्या मानव्य सांस्कृतिक आणि धार्मिक महत्वाच्या असल्याने आपल्या संस्कृतीत तीच्या सणाची उपयोगिता आहे, आणि त्यातल्या महत्वपूर्ण संदेशांसाठी अवसर देते.

तीज पूजेची पद्धत –

तीज पूजा हिन्दू संस्कृतीतील एक महत्वपूर्ण पर्व आहे, ज्यात विशेषत: महिलांनी साजरा केला जातो. तीज पूजा विशेषत: हरियाली तीज, कजरी तीज, और हरतालिका तीज असे तीन प्रकारच्या तीज म्हणजे साजरा केला जातो. त्यात तीन प्रकारच्या तीज पूजेच्या पद्धती असतात, परंतु ह्या पूजेची आमच्या संस्कृतीतील आपल्या प्रादुर्भाविक विवादांकितींसाठी एकमेकांच्या मनातल्या जवळपासी आपल्या विशिष्ट परंपरांसाठी विविध रूपांतरणांसाठी अवसर प्रदान करते.

तीज पूजेच्या मुख्य चरण:

स्नान आणि व्रत: स्त्रीला उपवास काढावा लागतो, ज्यामुळे तीच्या ची डोल्याची सजवणारी श्रावण तीजच्या दिवशी सुद्धा स्वच्छ आणि अत्यंत सोयीसाह असावी. स्त्रीला व्रताच्या दरम्यान अपने ईश्वर विषयक विचारांच्या अवधी निर्धारित करायला हवी.

सजवणारी: तीच्या ची डोल्याच्या साठी हिरव्या आणि कृष्णपिंगळ्याच्या साड्यातल्या स्त्रियांनी आपल्या अंगणातल्या वटाच्या पेडाच्या निचल्या भागावर हिरव्या आणि कृष्णपिंगळ्याच्या रंगाच्या साड्या अभिषिक्त करून, तीच्या ची डोल्याच्या माथ्यावर वाढवतात.

पूजा: सजवणार्या तीच्या ची डोल्याच्या माथ्यावर आपल्याला विविध देवतांच्या मूर्ती किंवा चित्रे ठेवायला हवीत. त्यामुळे पूजा केल्याने व्रताच्या मानसिक अस्थिरता सुधारण्यात मदतील आहे.

गीत आणि नृत्य: काही स्थलीतील महिलांनी सजवणार्या ची डोल्याच्या साठी गाणं गाजतात आणि नृत्य करतात.

व्रताच्या आहार: तीच्या तीज दिवशी व्रताच्या आहाराची दरम्यान आपल्याला नियमित दरवाज्या उचलण्यात आपल्याला मदतील. आपल्याला व्रताच्या दरम्यान उपवासाच्या खाणाऱ्याच्या विचारात कोणत्या खाणाऱ्याची अनुमती आहे, याची खात्री घ्यावी.

Also Read: Directions In Marathi | दिशांची नावे मराठीमध्ये

तीज पौराणिक कथा –

तीज पौराणिक कथा भारतीय परंपरेतील महत्वपूर्ण कथांमध्ये एक आहे, ज्यात तीच्या उपोवासाचा महत्व आणि तीच्या पूजेच्या विचाराच्या मूळ प्रातिक आहे. तीज पौराणिक कथा निम्नलिखित आहे:

हरियाली तीज कथा:

हरियाली तीज नावाच्या तीज उपोवासाच्या पर्वाच्या कथेतील एक काळ असतो. भगवान शिवच्या अर्धांगी पर्वतीला एक विशेष प्रकारच्या पुष्पगुच्छाच्या हाराच्या आरोपात उपहार दिले होते. पर्वती ह्या हाराची पुढील दिलेली कथा आहे.

पर्वतीच्या त्रेत्या मुलगी नीलकंठ ह्या नावाच्या देवतेच्या बरोबर खेळण्याच्या तीच्या दिवशी तिच्या श्रीकृष्णला मानापाचून दिलेल्या आहे. यामुळे तीच्या तीज उपोवासाच्या दिवशी उपास्यदेवतेच्या आराधनेचा असा महत्व आहे.

तीज पौराणिक कथा ह्या उपोवासाच्या महत्वाच्या घटकाच्या अंशाच्या मूळ कथेच्या आधारावर आधारित आहे, आणि ह्या कथांमार्फत स्त्रियांना आपल्या पतीच्या दिवशी लक्ष्मीच्या आशीर्वादाची अपेक्षा आहे.

अविवाहित मुली सुद्धा हा तीज व्रत करतात का?

होय, अविवाहित मुलीही तीज व्रत करू शकतात. तीज व्रत ह्या पर्वाच्या मुख्य आणि महत्वपूर्ण कामामध्ये एकमेकांच्या स्त्रींनी मदतील आहे, आणि तीच्या व्रताच्या मुख्य उद्देश्याच्या अर्थाने स्त्रींनी आपल्या पतीच्या दिवशी आपल्या जीवनातल्या सौख्यासाठी व्रत केला पाहिजे.

तीच्या तीज उपोवासाच्या दिवशी स्त्रींनी व्रताच्या नियमित दरवाज्या उचलतात, उपवास केल्याने व्रताच्या मानसिक अस्थिरता सुधारण्यात मदतील आहे. तीच्या व्रताच्या उपास्य दिवशी, स्त्रींनी आपल्या ईश्वर विषयक विचारांच्या अवधी निर्धारित करून, आपल्या पतीच्या सुखसौख्यासाठी व्रत केला पाहिजे.

तीज व्रत तीच्या वायरीस दिवशी साजरा केला जातो, जो हरियाली तीज, कजरी तीज, और हरतालिका तीज असे तीन प्रकारच्या तीज म्हणजे साजरा केला जातो. अविवाहित मुलीही आपल्या अधिकृत नियमानुसार तीज व्रत करू शकतात आणि आपल्या आत्मविश्वासाची वाढ देण्यात मदतील आहे.

निष्कर्ष –

तीज एक महत्वपूर्ण हिन्दू पर्व आहे, ज्यात स्त्रींनी अपन्यासाठी व्रत आणि पूजा करतात. या पर्वाच्या मुख्य उद्देश्याच्या अर्थाने स्त्रींनी आपल्या पतीच्या सौख्यासाठी व्रत केला पाहिजे. तीज व्रत ह्या पर्वाच्या मुख्य आणि महत्वपूर्ण कामामध्ये एकमेकांच्या स्त्रींनी मदतील आहे, आणि तीच्या व्रताच्या मुख्य उद्देश्याच्या अर्थाने स्त्रींनी आपल्या पतीच्या दिवशी आपल्या जीवनातल्या सौख्यासाठी व्रत केला पाहिजे. तीच्या तीज उपोवासाच्या दिवशी स्त्रींनी व्रताच्या नियमित दरवाज्या उचलतात, उपवास केल्याने व्रताच्या मानसिक अस्थिरता सुधारण्यात मदतील आहे.

Read More About हरियाली तीज या सणाला हिंदू धर्मात व मुलींच्या आयुष्यात का आहे